رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی زاده ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ در تبریز – درگذشته ۱۵ فروردین ۱۳۲۰ در تهران)

شاعر ایرانی است که به عنوان «مشهورترین شاعر زن ایران» از او یاد شده‌ است.

پروین از کودکی فارسی، انگلیسی و عربی را نزد پدرش آموخت و از همان کودکی تحت نظر پدرش و استادانی چون دهخدا و ملک‌الشعراء بهار سرودن شعر را آغاز کرد.

پدر وی یوسف اعتصامی، از شاعران و مترجمان عصر خود بود که در شکل‌گیری زندگی هنری پروین و کشف استعدادها و ذوق و گرایش وی به سرودن شعر نقش مهمی داشت.

او در بیست و هشت سالگی ازدواج کرد اما به دلیل اختلاف فکری با همسرش، پس از چندی از او جدا شد.

پروین بعد از جدایی، برای مدتی در کتابخانه ی دانشسرای عالی تهران به شغل کتابداری به کار پرداخت.

پروین پیش از چاپ دومین نوبت از دیوان اشعارش، بر اثر بیماری حصبه در سی و پنج سالگی در تهران درگذشت و در حرم فاطمه معصومه، در آرامگاه خانوادگی‌اش، به خاک سپرده شد. زادروز پروین )بیست و پنجم اسفندماه( به عنوان «روز بزرگداشت پروین اعتصامی» نام‌گذاری شده‌است.

تنها اثر چاپ و منتشر شده از پروین، دیوان اشعار اوست، که دارای ۶۰۶ شعر شامل اشعاری در قالب‌های مثنوی، قطعه و قصیده می‌شود.

پروین بیشتر به دلیل به کار بردن سبک شعریِ مناظره در شعرهایش معروف است.

شعرهای پروین قبل از چاپ به صورت مجموعه و کتاب، در مجله بهار و منتخبات آثار از محسن هشترودی و امثال و حکم از دهخدا، چاپ می‌شدند.

موفقیت اولین چاپ دیوان اشعار او سبب پیدایش زمینه برای چاپ‌های بعدی شعرهای او شد.

پروین اعتصامی از پیروان «جریان تلفیقی» است.

مضامین و معانی اشعار پروین، توصیف‌کننده ی دلبستگی عمیق وی به پدر، استعداد و شوق فراوان او به آموختن دانش، روحیهی ظلم‌ ستیزی و مخالفت با ستم و ستمگران و حمایت و ابراز همدلی و همدردی با محرومان و ستم‌دیدگان است.

اشعار پروین اغلب از حوادث و اتفاقات شخصی و اجتماعی خالی‌اند.

در میان اشعار او، شعری وجود ندارد که با کمک آن بتوان صراحتاً شخص شاعر را شناخت.

شعر پروین از دیدگاه طرز بیان مفاهیم و معانی، بیشتر به صورت «مناظره» و «سؤال و جواب» است.

در دیوان او بیش از هفتاد نمونه مناظره آمده که وی را از این لحاظ در میان شاعران فارسی برجسته ساخته‌ است.

این مناظره‌ها نه تنها میان انسان‌ها و جانوران و گیاهان، بلکه میان انواع اشیاء – از قبیل سوزن و نخ – نیز اتفاق می‌افتد .

پروین در بیان مقاصد خود از هنرهای «شخصیت‌بخشی» و  « تخیل » و «تمثیل»، با شیوایی کم ‌نظیری استفادهی بسیار کرده‌ است.

پروین اعتصامی قطعه زیر را برای مزار خود سروده است:

اینکه خاک سیهش بالین است / اختر چرخ ادب پروین است

گر چه جز تلخی از ایام ندید / هر چه خواهی سخنش شیرین است

صاحب آن همه گفتار امروز / سائل فاتحه و یاسین است

دوستان به که ز وی یاد کنند / دل بی دوست دلی غمگین است

خاک در دیده بسی جان فرساست / سنگ بر سینه بسی سنگین است

بیند این بستر و عبرت گیرد / هر که را چشم حقیقت بین است

هر که باشی و زهر جا برسی / آخرین منزل هستی این است

آدمی هر چه توانگر باشد / چو بدین نقطه رسد مسکین است

اندر آنجا که قضا حمله کند / چاره تسلیم و ادب تمکین است

زادن و کشتن و پنهان کردن / دهر را رسم و ره دیرین است

خرم آن کس که در این محنت‌گاه / خاطری را سبب تسکین است